Tomarza adına ilk defa “Jennigs” adlı batılı bir yazarın “16. yüzyılda Erciyes Dağı” adlı eserinde rastlanmaktadır. Malazgirt Zaferinden sonra bölgeye Uygur Türkleri ile İran’dan gelen Avşar Türkleri yerleşmiştir. İlçedeki muhacir Türk nüfusu özellikle “93 Harbi” olarak bilinen 1877-1878 Osmanlı - Rus savaşı sırasında Rus işgalinden kaçarak Tomarza ve çevre köylere yerleşmiştir.

Tomarza, 1864 yılında Kayseri sancağının Develi İlçesine bağlı bir nahiyesi iken, 1953 yılında çıkarılan kanunla, Develi İlçesinden ayrılarak müstakil ilçe olmuştur. Kuzeyinde Talas ve Bünyan ilçeleri güneyinde Adana’nın Tufanbeyli ilçesi, batısında Develi ve doğusunda Sarız ve Pınarbaşı ilçeleri ile çevrilidir. Kayseri’ye uzaklığı 55 km’dir.

İlçenin toplam yüzölçümü 1485 km2 ve rakımı 1390 m’dir. İlçe’de kışları soğuk ve yağışlı, yazları sıcak ve kurak özelliklere sahip karasal iklim hüküm sürer. Kış aylarında yağışlar yağmur ve kar şeklinde olur. Bitki örtüsü olarak Güneydeki Toros Dağları’nın eteklerinde 20.000 dekar orman, 20.000 dekar fundalık bulunmakta olup, diğer kısımlar kıraç arazi yapısına sahiptir. Toprak erozyonu çok fazladır.



İlçenin üç ovası vardır. Bunlar, Göstere ovası, Mandal ovası ve Çukuryavşan ovalarıdır. İlçenin en önemli akarsuyu ilçe sınırları içerisinden geçen Zamantı Irmağı'dır. Kuruçay ve Şehriyel suyu da ilçenin diğer akarsularıdır. İlçenin güney bölümü Toroslar’a dayandığından kuzeyine göre coğrafi olarak farklıdır. İlçe sınırları içerisinde , Aygörmez Dağı (2072 m), Sövengen Dağı (1953 m) ile İlçe’nin güney ve güneydoğusunda ise Torosların Tahtalı kolunu oluşturan sıradağlar vardır.

Merkez belediyesi, Dadaloğlu ve Emiruşağı kasabaları ile 3 belediye, 44 köy ile toplam 47 idari birimden oluşmaktadır. 2000 yılı sayımına göre ilçe merkezi nüfusu 10.963 olup, köyleri ile birlikte toplam nüfusu 35.808’dir. Yıllık nüfus artış hızı şehir merkezinde binde -3.35, köylerde ise -10.68 olup, toplamda ise –8.50 nüfus azalması görülmektedir. Kırsal kesimden sanayinin olduğu yerlere olduğu göçün hissedildiği ilçelerden biridir.



İlçede tamamıyla tarıma dayalı bir ekonomi olup, halkın büyük çoğunluğu hayvancılık, çiftçilik, serbest işçilik ve halı dokumacılığı ile geçimini sağlamaktadır. Su kaynaklarının azlığından dolayı kuru tarım yapılmaktadır. Tomarza, I. Dünya Savaşı sırasında Kuvay-i Milliye kuvvetlerine ev sahipliği yapmıştır. Özellikler Pusatlı köyü ve çevresi, Kuvay-i Milliye'ye cephanelik ambarı olmuştur. Köyün adı da buradan gelmektedir. Pusat silah ve cephane anlamındadır. Fransızlar, güneyden Anadolu'yu işgale başlamışlar ve Adana'nın tamamını işgal etmişler ve oradan Kayseri il sınırına kadar gelmişlerdir. Sonraları, Kayseri'nin tek işgal edilmiş toprağı olan Bakırdağı beldesine kadar gelmişler ve bunu haber alan Kuvay-i Milliye birlikleri Pusatlı ve çevresine cephane yerleştirmişlerdir.



KAYNAK: http://www.kayseriden.biz/icerik.asp?ICID=44